بسیاری از مشاغل جهت همگام سازی و بروزرسانی روش های بازاریابی و رونق بخشیدن کسب و کار اینترنتی خود ، وب سایت های اختصاصی خود را طراحی و مدیریت می کنند ، سیستم مدیریت محتوا از جمله بخش های مهم مدیریت وب سایت ها محسوب می گردد ، در همین راستا در این مقاله ، سیستم مدیریت محتوا (CMS) مورد بررسی قرار گرفته شده است، جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه تا پایان این مقاله با سئو بمب همراه باشید.

 

سیستم مدیریت محتوا چیست؟

سیستم مدیریت محتوا ( Content Management System) که به اختصار آن را CMS می نامند ، در واقع یک برنامه رایانه‌ای است که امکان انتشار، ویرایش و مدیریت محتوا، سازماندهی، حذف و همچنین نگهداری از طریق یک رابط مرکزی را برای مدیریت رسانه فراهم می‌کند.

دو عنصر ( نرم افزار ) تشکیل دهنده ی یک سیستم مدیریت محتوا عبارتند از :

عنصر اول نرم‌افزار مدیریت محتوا (CMS) : نرم افزار مدیریت محتوا به مدیر محتوا یا نویسنده، که ممکن است دانش لازم در مورد زبان نشانه گزاری (HTML) را نداشته باشد، اجازه می‌دهد تا ایجاد، ویرایش و حذف محتوای یک وب سایت را بدون نیاز به تخصص یک وب‌مستر، مدیریت کرده و به راحتی بتواند از وب سایت استفاده نماید .

عنصر دوم نرم‌افزار تحویل محتوا (CDA) : نرم‌افزار تحویل محتوا که با تفسیر و استفاده از آن اطلاعات وب سایت بروز رسانی می شود .

بیشتر بخوانید:  محتوای تکراری و تاثیر منفیه آن در سئو سایت

 

تاریخچه سیستم مدیریت محتوا

سیستم مدیریت محتوا به صورت متن‌باز از سال ۱۹۹۰ میلادی برنامه ریزی شده و مورد توجه قرار گرفت و در طول زمان به روزرسانی های متعدد ، پیشرفته تر گردید ، به طوری که امروزه به راحتی می توان یکی از سامانه‌های متن باز ( وردپرس ، جوملا ، پرستا شاپ ، دروپال و … ) را روی فضای مجازی آپلود کرده و به کمک آن به طراحی سایت و مدیریت محتوای سایت اقدام نمود .

ویژگی های سامانه مدیریت محتوا

یک سیستم مدیریت محتوا (سیستم مدیریت محتوای وب) یک نرم‌افزار همراه یا مستقل برای ایجاد، گسترش، مدیریت و ذخیره محتوا در صفحات وب است که این محتوا شامل ؛ متن، گرافیک، عکس، ویدئو، صدا و کد است که برای نمایش محتوا یا تعامل با کاربر استفاده می‌ گردد .

امروزه مدیریت محتوا نقش زیادی در تجارت  دارد و پایه و اساس وبلاگ نویسی تخصصی، انتشار مقالات علمی و تخصصی ، اعلام اخبار متنوع، توضیحات محصولات جهت فروش در وب سایت ها و …می باشد .

سامانه مدیریت محتوای وردپرس (WordPress) یکی از این سامانه های مدیریت محتوای وب می باشد که از محبوبیت بسیار بالایی نیز برخوردار است و هر روز بر تعداد کاربران این پلتفرم افزوده می شود ، دروپال، جوملا، اوپن کارت، پرستا شاپ و … از دیگر نمونه های شناخته شده ی سامانه مدیریت محتوای وب هستند که مورد استفاده ی مدیران وب سایت ها در جهت مدیریت محتوای خود قرار می گیرند .

بیشتر بخوانید:  تولید محتوا چیست و چگونه باعث افزایش فروش می شود

 

مدیریت سایت از طریق CMS

پلتفرم حرفه ای و بسیار پرکاربرد مدیریت محتوای وب ؛ یک سیستم نرم‌افزاری است که ابزارهای از پیش آماده‌ای برای نوشتن مطالب، درج تصاویر و پیوندها و به‌طور کلی مدیریت یک یا چند وب‌سایت را دارد و به کاربران اجازه می‌دهد حتی با دانشی اندک در زمینه ی زبان‌های برنامه‌نویسی وب یا زبان‌های نشانه‌گذاری، محتوای وب‌سایت خود را به سادگی ایجاد و مدیریت کنند ، به طوری که در هر زمانی( در آینده ) به راحتی بتوانند تغییرات لازمه را در وب سایت خود اعمال نمایند .

چگونگی مدیریت محتوای سایت

به طور کلی یک سامانه ی مدیریت محتوای وب قوی و منسجم ، امکان مشارکت چندین نویسنده را برای مدیریت نوشته‌ها، اسناد و خروجی‌ها در یک وب‌سایت فراهم می‌کند ، بیشتر سیستم‌های مدیریت محتوای وب، از یک مخزن محتوا یا پایگاه‌داده برای ذخیره‌کردن محتوای صفحه، ابرداده‌ها و اطلاعات دیگری که ممکن است برای سیستم لازم باشد استفاده می‌کنند و لایه ی ارائه (نزدیک‌ترین لایه به رابط کاربری) نیز، محتوای وب‌سایت را بر اساس مجموعه‌ای از قالب‌ها، که اغلب از نوع فایل‌های XSLT هستند، برای بازدیدکنندگان نمایش می‌دهد و سایت را برای بازدید عموم به نمایش می گذارد .

بهبود عملکرد سیستم مدیریت محتوا

اکثر سیستم‌ها مدیریت محتوا به منظور بهبود عملکرد خود از ذخیره ی سمت سرور استفاده می‌کنند ، این کار زمانی خوب است که سیستم مدیریت محتوای وب اغلب بدون ‌تغییر باقی می‌ماند ولی بازدیدها به‌طور منظم رخ می‌دهند ، مدیریت سیستم نیز معمولاً از طریق رابط‌های مبتنی بر مرورگر وب انجام شده و مورد استفاده قرار می گیرد .

اعمال تغییرات در سامانه مدیریت محتوای وب سایت ها

سامانه ی مدیریت محتوای یک وب سایت به کاربران غیرفنی اجازه می‌دهد با کمی آموزش، به اعمال تغییرات لازمه در  وب‌سایت خود اقدام کنند ، اگر چه در سیستم مدیریت محتوا (CMS )  معمولا جهت راه‌اندازی و افزودن ویژگی‌ها نیاز به یک مدیر سیستم یا یک توسعه‌دهندۀ وب وجود دارد ، اما در درجۀ اول، یک CMS ابزاری برای افراد غیرفنی به‌شمار می‌روند تا با استفاده از آن بتوانند وب‌سایت خود را در هر زمانی بدون نیاز به برنامه نویس و طراح ، نگهداری و مدیریت کنند و از آن استفاده های مفید را داشته باشند .

امکانات سیستم مدیریت محتوا

به طور کلی می توان گفت که سیستم مدیریت محتوای یک وب سایت جهت کنترل مجموعه‌ای پویا از مواد وب، (شامل ؛ اسناد HTML، تصاویر و دیگر اشکال رسانه)  به کار گرفته می شود ، سیستم‌های مدیریت محتوا با امکاناتی راحت و ساده که در اختیار کاربر قرار می‌دهند، کنترل ، ویرایش و مدیریت جداول زمانی را برای کاربر آسان می‌کنند ، به‌طور معمول یک سیستم مدیریت محتوای وب سایت امکانات زیرا را فراهم می سازد :

قالب‌های خودکار

قالب های خودکار پلتفرم مدیریت محتوا سبب ایجاد قالب‌های خروجی استاندارد (معمولاً HTML و XML) که می‌تواند به‌طور خودکار برای محتوای جدید و موجود به کار رود ، می گردد که این خود اجازه می‌دهد ظاهر تمام مطالب از یک مکان مرکزی تغییر نماید .

کنترل دسترسی

کنترل دسترسی بدین معناست که بعضی سیستم‌های مدیریت محتوای وب از گروه‌های کاربری پشتیبانی می‌کنند ، در واقع گروه‌های کاربری اجازه می‌دهند چگونگی تعامل کاربران ثبت‌نام‌شده با سایت را مدیریت کنید ، در واقع دسترسی به یک صفحه در سایت می‌تواند منحصراً برای یک یا چند گروه باشد ، این یعنی به یک کاربر ناشناس (کسی که وارد سیستم نشده)، یا کاربری که وارد شده اما در گروهی که یک صفحه منحصراً در دسترس آن است، عضویت ندارد، اجازۀ دسترسی داده نمی شود .

گسترش قابل‌قیاس

گسترش قابل‌قیاس یعنی اینکه توانایی توسعه و پیاده‌سازی (نصب بر روی یک سرور) در دامنه‌های مختلف، بسته به تنظیمات سرور، در بسیاری سیستم‌های مدیریت محتوای مدرن وجود دارد ، همچنین این سیستم‌های مدیریت محتوا ممکن است بتوانند میکروسایت/وب‌پورتال‌هایی در یک سایت اصلی ایجاد کنند و بتوان از آن بهره گرفت.

سادگی ویرایش و مدیریت محتوا

به طور معمول وقتی محتوا از ارائه ی تصویری یک سایت جدا می‌شود، راحت‌تر و سریع‌تر ویرایش و مدیریت محتوا انجام می‌شود ، از آنجا که بیشتر نرم‌افزارهای مدیریت محتوای وب شامل ابزارهای WYS/WYG هستند لذا به کاربران غیرفنی به راحتی و سادگی امکان ایجاد و ویرایش محتوا  داده می شود .

مجموعه‌ ویژگی‌های قابل‌قیاس

به راحتی می توان بیشتر نرم‌افزارهای مدیریت محتوای وب که شامل پلاگین یا ماژول‌هایی هستند ، را نصب کرد تا قابلیت‌های یک سایت را  به سادگی توسعه داد .

بروزرسانی و استانداردهای ارتقاء وب

در سیستم‌های مدیریت محتوای وب فعال، معمولاً آپدیت‌های منظمی دریافت می شود که شامل مجموعه‌ویژگی‌های جدیدی است و سیستم را مطابق با استانداردهای رایج وب جهت بهره گیری راحت تر از محتوای سایت به روز نگه می‌دارد و دیگر نیازی به ارتقاء وب نخواهد بود .

مدیریت گردش‌کار

مدیریت گردش‌کار فرآیند ایجاد چرخه‌ای از وظایف متوالی و موازی است که باید در CMS انجام شود. مثلاً، یک یا چند تولیدکنندۀ محتوا می‌تواند گزارشی را ارائه کند، اما این گزارش، تا زمانی که یک ویراستار آن را اصلاح و سردبیر آن را تصویب نکند، منتشر نخواهد شد ، در واقع به راحتی امکان مدیریت محتوای سایت بین مدیران سایت وجود خواهد داشت .

همکاری

نرم‌افزار کاربردی CMS ممکن است به صورت یک پلت‌فرم همکاری عمل کند که امکان بازیابی و کار روی محتوا را توسط یک یا چند کاربر مجازی فراهم آورد که تغییرات می‌تواند برای انتشار، ردیابی و تصویب باشد یا نادیده گرفته شده و به نسخه‌های قدیمی رجوع شود ، در دیگر شکل های پیشرفته ی همکاری ؛ به چندین کاربر اجازه می‌دهد به صورت هم‌زمان در یک جلسۀ همکاری، در یک صفحه ایجاد تغییر کنند یا نظرات خود را ارائه دهند .

اعطای نمایندگی

بعضی نرم‌افزارهای CMS به گروه‌های متفاوت کاربری امتیازات محدودی بر روی محتوای خاصی در یک وب‌سایت اعطا می‌کنند، که مسئولیت مدیریت محتوا را گسترش می‌دهد ، بدین معنی که محتوای سایت در جهت دستیابی به اهداف خاصی ، می تواند توسط افراد بیشتری ویرایش گردد .

مدیریت استاندارد اسناد

نرم‌افزار های سیستم مدیریت محتوا(CMS) ، ابزاری برای مدیریت مشارکتی چرخه ی عمر یک سند( از زمان ایجاد، در طول بازبینی‌ها، انتشار، بایگانی و امحای سند) فراهم می‌کند تا بتوان دقیق تر و راحت تر اسناد سایت را مدیریت نمود  .

مجازی‌سازی محتوا

نرم‌افزار قدرتمند و حرفه ای CMS ( پلتفرم مدیریت محتوا ) ابزاری فراهم می‌کند که به هر کاربر اجازه می‌دهد در یک کپی مجازی از کل یک وب‌سایت، مجموعۀ اسناد /یا پایگاه کد کار کنند، به این ترتیب تغییرات در منابع چندگانۀ به هم وابسته، قبل از واگذاری محتوا مشاهده یا اجرا می‌شود و کاربر به راحتی بتواند در صورت نیاز محتوا را ویرایش و سپس انتشار دهد .

‌اشتراک‌گذاری محتوا

نرم‌افزار سیستم مدیریت محتوا (CMS) اغلب از طریق تولید فیدهای داده‌ای RSS و Atom در توزیع محتوا به سیستم‌های دیگر یاری می‌رساند ، از سوی دیگر ممکن است به عنوان بخشی از فرایند گردش‌کار، وقتی به روزرسانی صورت گرفته باشد، برای کاربران ایمیل بفرستند و بدین ترتیب تغییرات اعمال شده ، اطلاع داده شود .

چندزبانه بودن وب سایت

پلتفرم مدیریت محتوا توانایی نمایش محتوای وب سایت به زبان‌های گوناگون دارد که با توجه به انتخاب مدیر وب سایت می توان زبان های نمایش محتوا را تعیین نمود .

نسخه‌ گذاری و بازیابی

نرم‌افزار مدیریت محتوا نیز ممکن است مثل سیستم‌های مدیریت اسناد، اجازۀ فرآیند نسخه‌گذاری را بدهد، که از طریق آن، صفحات داخل یا بیرون CMS چک می‌شوند و همچنین کاربران مجاز می‌توانند نسخه‌های قبلی را بازیابی و از یک نقطۀ انتخاب‌شده کار خود را ادامه دهند ، بدین ترتیب می توان بدون مشکل همچنان از CMS استفاده کرد .

انواع سیستم مدیریت محتوا

پردازش آفلاین، پردازش آنلاین و سیستم‌های دوگانه ( ترکیبی ) ؛ سه نوع عمده از CMS هستند .

این اصطلاحات الگوی گسترش سیستم مدیریت محتوا را در شرایطی توصیف می‌کنند که قالب‌های ارائه برای ارائه ی وب‌سایت از محتوای ساخت‌یافته به کار می‌روند که در ادامه  این سه نوع CMS تشریح خواهند شد .

پردازش آفلاین سیستم مدیریت محتوا

پردازش های آفلاین سیستم مدیریت محتوا گاهی به عنوان «ژنراتورهای ایستای سایت» شناخته می‌شوند، این سیستم ها ، تمام محتوا را پیش‌پردازش می‌کنند و اجرای قالب‌ها را قبل از انتشار برای ایجاد صفحات وب بر عهده دارند. از آنجایی که سیستم‌های پیش‌پردازش‌گر برای اجرای قالب‌ها در زمان درخواست، نیازی به سرور ندارند، ممکن است صرفاً به عنوان ابزار طراحی وجود مورد استفاده قرار گیرند .

پردازش آنلاین سیستم مدیریت محتوا

در پردازش آنلاین سیستم مدیریت محتوا ، قالب‌ها بر اساس تقاضا اجرا می شوند ، کدهای HTML ممکن است زمانی تولید شود که کاربر از یک سایت دیدن کند یا آن را از بین صفحات ذخیره شده در وب، بیرون کشیده باشد.

بیشتر CMSهای منبع‌باز قابلیت پشتیبانی از افزونه‌ها را دارند، که شامل قابلیت‌های گسترش‌یافته‌ای است؛ از جمله انجمن، وبلاگ، ویکی، فروشگاه وب، گالری عکس، مدیریت تماس و… . اینها اغلب ماژول، گره، ویدجت، افزونه یا ضمیمه نامیده می‌شوند ، افزونه‌ها ممکن است مبتنی بر مدل منبع‌باز یا خرید مجوز باشند.

سیستم‌های ترکیبی ( دوگانه )

بعضی سیستم‌های مدیریت محتوا رویکردهای آفلاین و آنلاین را ترکیب می‌کنند ، بعضی سیستم‌ها به جای کدهای ایستای HTML، کدهایی قابل‌اجرا می‌نویسند (مانند JSP، ASP، PHP، ColdFusion یا صفحات Perl)، بنابراین دیگر لازم نیست خود سیستم مدیریت محتوا روی هر سرور وب مستقر شود ، از سوی دیگر سیستم‌های دوگانه در هر دو حالت آنلاین و آفلاین کار می‌کنند و می توان از هر دو سیستم بهره گرفت.

 

مزایای سیستم مدیریت محتوا

هزینه ی پایین

بعضی سیستم‌های مدیریت محتوا رایگان هستند، ( مانند Drupal، TYPO3، Joomla و WordPress) ، بعضی‌های دیگر ممکن است با توجه به هزینۀ اشتراک مقرون به صرفه باشند ، اگرچه ممکن است هزینۀ اشتراک گران باشد اما متحمل نشدن هزینۀ استخدام تمام‌وقت توسعه‌دهندگان می‌تواند هزینۀ کل را کاهش دهد ، همچنین می‌توان بر اساس نیاز، برای بسیاری از سیستم‌های مدیریت محتوا نرم‌افزار خریداری کرد و هزینه ها را به طور چشم گیری کاهش داد .

سفارشی‌سازی آسان

در سیستم مدیریت محتوا ، یک طرح عمومی که ایجاد می‌شود، صفحه‌هایی می‌سازد که زمینه و طراحی مشابهی دارند، کد زیادی وجود ندارد ، بسیاری ابزارهای سیستم مدیریت محتوا از سیستم کشیدن و رها کردن AJAX برای طراحی حالت‌های خود استفاده می‌کنند، که این امر ایجاد نرم‌افزارهای نهایی سفارشی را برای کاربران مبتدی آسان می‌کند لذا به راحتی می توان یک سایت سفارشی را طراحی کرد .

کاربرد آسان

به طور کلی طراحی سیستم‌های مدیریت محتوا برای افرادی با ذهن غیرفنی طراحی شده‌اند ، سادگی در طراحی رابط کاربری مدیریت، به مدیران محتوای سایت و دیگر کاربران اجازه می‌دهد محتوا را بدون آموختن کدنویسی یا جنبه‌های فنی نگهداری سیستم، به روزرسانی کرده و از آن استفاده نمایند .

مدیریت گردش‌کار

سیستم‌های مدیریت محتوا به راحتی و بسیار آسان امکان کنترل اینکه محتوا چگونه، چه وقت و توسط چه کسانی منتشر شود، فراهم می‌کنند ، بعضی نیز به مدیران اجازه می‌دهند قوانینی برای مدیریت گردش‌کار وضع کنند که از طریق مجموعه‌ای از گام‌های موردنیاز برای هر کدام از وظایف، مدیران محتوا را راهنمایی می‌کند که چه اقداماتی انجام دهند .

معایب سیستم های مدیریت محتوا اختصاصی

هزینۀ پیاده‌سازی

پیاده‌سازی در مقیاس بزرگتر سیستم های مدیریت محتوا ممکن است نیاز به آموزش، برنامه‌ریزی و گواهی‌نامه‌هایی داشته باشد ، ممکن است CMSهای خاص نیاز به نصب سخت‌افزار داشته باشند ، تعهد استفاده از نرم‌افزار نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتری است. تعهد برای آموزش، توسعه و نگهداری هزینه‌هایی هستند که بر سیستم‌های سازمانی تحمیل خواهند شد که در چنین مواردی فرد باید   هزینه کند .

هزینۀ نگهداری

سیستم مدیریت محتوا گاهی اوقات ممکن است نگهداری از سیستم‌های مدیریت محتوا نیازمند به روزرسانی مجوز، ارتقا و نگهداری سخت‌افزاری باشد که این خود هزینه بر خواهد بود .

مسائل مربوط به رکود

سیستم‌های مدیریت محتوای بزرگتر ممکن است در شرایطی، رکود را تجربه کنند:  حالت اول:  اگر زیرساخت‌های سخت‌افزاری به روز نباشند، حالت دوم : اگر پایگاه‌های داده به درستی به‌کارگیری نشوند ، حالت سوم : اگر فایل‌های web cache (که باید هر وقت داده‌ها بارگذاری مجدد می‌شوند، به روزرسانی شود) به سرعت رشد کند. مسائل مربوط به بارگذاری متعادل ممکن است ذخیرۀ این فایل‌ها را مختل کند ، لذا لازم است که کار به روزرسانی وب سایت با دقت و توسط فرد آگاهی صورت پذیرد .

ادغام ابزارها

آدرسهای اینترنتی تولید شده توسط بسیاری از CMSها به اندازۀ کافی برای صفحات ایستا و دیگر ابزارهای وب، باثبات نیستند که بتوان به آن‌ها اعتماد کرد، چون به صورت پویا توسط پارامترهای داخلی و منابع اطلاعاتی تولید می گردند .